Làng du lịch Quỳnh Sơn cách trung tâm thành phố Lạng Sơn khoảng 80km. Địa danh này có nhiều hang động trong lòng núi với những thung lũng bằng phẳng, tạo nên khung cảnh thiên nhiên hoang sơ nhưng vô cùng kỳ vĩ. Khi đặt chân đến Quỳnh Sơn, du khách sẽ được sinh hoạt trong những nhà sàn truyền thống cùng đồng bào dân tộc Tày.

Điểm danh các loại hình du lịch cộng đồng hiện nay

Việt Nam là một quốc gia sở hữu nhiều lợi thế về các loại hình thức du lịch nhờ sự đa dạng của địa hình từ đồng bằng sông nước đến núi non hùng vĩ. Cùng với những bản sắc văn hóa đặc trưng, riêng biệt từ 54 dân tộc anh em đã tạo ra những điều kiện thuận lợi cho ngành du lịch Việt phát triển theo nhiều hướng sau đây.

Đây là hình thức du lịch dựa vào thiên nhiên, gắn liền với bản sắc văn hóa địa phương và có sự tham gia của cộng đồng để phát triển bền vững. Theo đó, khi tham gia du lịch tại các khu du lịch sinh thái, du khách sẽ được tìm hiểu văn hóa, tham quan các cảnh quan và môi trường tại địa phương.

Du lịch văn hóa là một loại hình du lịch khai thác dựa trên lịch sử, khảo cổ học và văn hóa tại địa phương. Du khách khi lựa chọn hình thức này sẽ được hướng dẫn viên du lịch giới thiệu về văn hóa đặc trưng của vùng miền, biết đến những sự kiện lịch sử hào hùng, những địa điểm tôn giáo nổi tiếng hay những tác phẩm khảo cổ được giữ gìn từ thời xa xưa của vùng miền đó.

Du lịch văn hóa khai thác dựa trên lịch sử, khảo cổ học và văn hóa tại địa phương

Du lịch nông nghiệp dựa vào các hoạt động sản xuất nông nghiệp, theo đó du khách sẽ tham quan những vùng nông nghiệp như trang trại chăn nuôi, vườn cây ăn trái,… để trải nghiệm các hoạt động thực tế với người dân bản địa. Những nơi này sẽ phát triển nhiều dịch vụ tương ứng để đáp ứng nhu cầu của du khách theo mô hình du lịch cộng đồng.

Hình thức du lịch này sẽ do người địa phương hoặc đồng bào dân tộc thiểu số trực tiếp tham gia quản lý và vận hành các hoạt động liên quan. Theo đó, yếu tố then chốt và quan trọng nhất để thu hút du khách tới để tham quan, trải nghiệm là những nét văn hóa bản địa đặc trưng.

Du lịch làng là hình thức du lịch cộng đồng mà du khách sẽ được đến các ngôi làng hay làng nghề truyền thống của Việt Nam để trải nghiệm cuộc sống thôn bản. Tại đây, các du khách sẽ sinh hoạt chung và trải nghiệm công việc truyền thống của người dân bản địa.

Các loại hình du lịch cộng đồng nổi bật nhất

Như đã trình bày ở phần “du lịch cộng đồng là gì?”, sản phẩm của loại hình du lịch này chủ yếu dựa vào đặc trưng cộng đồng. 6 hình thức dưới đây được cho là phổ biến và nổi bật nhất để khai thác và phát triển hậu Covid-19:

Là hình thức du lịch cộng đồng được diễn ra tại những khu vực có điều kiện, khách du lịch đến và tìm hiểu về nét đẹp của bản sắc văn hóa bản địa và đời sống xã hội của địa phương trong điều kiện có quan tâm tới vấn đề môi trường tại đó.

Là hình thức du lịch cộng đồng dựa vào nền văn hóa, lịch sử và khảo cổ học của địa phương đó để sáng tạo nên những sản phẩm du lịch đặc trưng hấp dẫn

Là hình thức du lịch cộng đồng cho phép khách tham gia được trải nghiệm tại khu vực nông nghiệp của địa phương, như trang trại động vật, trang trại nông lâm kết hợp, vườn trồng cây ăn trái, làng rau… vừa được tham quan, vừa được thử làm nông dân bản xứ.

Là hình thức du lịch cộng đồng mà người dân bản địa, người thuộc đồng bào dân tộc thiểu số trực tiếp tham gia vào hoạt động du lịch để thu hút và phục vụ khách tham quan.

Là hình thức du lịch cộng đồng mà các làng nông thôn tại địa phương tự tạo ra lợi ích kinh tế cho mình thông qua việc khai thác du lịch, thu hút để du khách chia sẻ về những hoạt động trong cuộc sống thôn bản, cung cấp các dịch vụ về ăn - ở - vui chơi giải trí cho những khách có nhu cầu.

Là hình thức du lịch cộng đồng phát triển mạnh tại những địa phương có lịch sử lâu dài, kết hợp tham quan du lịch với các hoạt động trải nghiệm làm sản phẩm nghệ thuật hay hàng thủ công mỹ nghệ đẹp mắt.

Làng du lịch Nặm Đăm – Hà Giang

Làng Nặm Đăm thuộc tỉnh Hà Giang một điểm đến thú vị, hấp dẫn không thể bỏ qua khi du khách lựa chọn hình thức du lịch cộng đồng. Đây là một ngôi làng nhỏ với những căn nhà sàn mộc mạc nằm yên bình dưới chân đồi, tạo nên cảnh sắc đầy thơ mộng.

Chắc chắn rằng, làng Nặm Đăm sẽ để lại trong nhiều ấn tượng khó quên trong lòng du khách với những món ngon từ núi rừng, nếp sống bình dị cùng phong tục, tập quán đặc sắc. Ngoài ra, du khách còn có cơ hội khoác lên mình những bộ trang phục truyền thống được thêu thủ công của người Dao, trải nghiệm đi trekking, hái măng rừng hay tắm thảo dược,…

Làng Nặm Đăm (Hà Giang) một điểm đến thú vị, hấp dẫn không thể bỏ qua

Khu du lịch sinh thái Suối Tranh – Phú Quốc

Tọa lạc ở giữa núi rừng, khu du lịch Suối Tranh sở hữu cảnh quan thanh bình, trong lành với dòng thác trắng xóa cùng tiếng chim líu lo sau tán lá. Tất cả những điều này sẽ tạo nên một bức tranh thiên nhiên tuyệt đẹp, mang đến cho du khách cảm giác bình yên và thư thái. Địa điểm này còn nổi tiếng với những hoạt động trải nghiệm đầy thú vị như tắm suối, câu cá, cắm trại, trekking rừng, khám phá hang dơi,…

Khu du lịch Suối Tranh (Phú Quốc) sở hữu cảnh quan thiên nhiên tuyệt đẹp

Làng rau Trà Quế nằm ở thôn Trà Quế, phường Cẩm Hà, thành phố Hội An là một trong những địa điểm du lịch cộng đồng thu hút nhiều du khách tham quan. Không chỉ nổi tiếng bởi những vườn rau tươi ngon, xanh mướt, nơi đây còn khiến du khách mê mẩn với những hoạt động trải nghiệm trồng trọt đầy thú vị.

Theo đó, du khách khi đến đây sẽ được hướng dẫn cách xới đất, gieo trồng, tưới cây và thu hoạch để trải nghiệm thực tế cuộc sống của người nông dân nơi làng quê. Không chỉ vậy, du khách còn có thể dạo bước trên con đường làng, ngồi trong chiếc chòi tranh và thưởng thức ly chè thơm ngon.

Khu du lịch sinh thái cộng đồng Kotam – Đắk Lắk

Đến với khu du lịch sinh thái cộng đồng KoTam, bạn sẽ được chìm đắm trong không khí của thiên nhiên Tây Nguyên hoang sơ mà xinh đẹp với những cánh rừng hoa khoe sắc, những hồ nước tĩnh lặng và những ngôi nhà sàn có nét kiến trúc độc đáo.

Tại đây, bạn còn được chiêm ngưỡng không gian sống của đồng bào dân tộc Ê Đê, Gia Rai và ngắm nhìn những bức họa, những nhạc cụ dân tộc truyền thống. Không chỉ là cảnh sắc, du khách còn được trải nghiệm những sự kiện đậm đà bản sắc của người dân Tây Nguyên như lễ cúng voi, lễ cúng bến nước, lễ hội đua thuyền,…

Những tác động của du lịch cộng đồng

Mô hình du lịch cộng đồng mang lại nhiều lợi ích tích cực nhưng vẫn sẽ tồn tại một số tác động tiêu cực đến cộng đồng dân cư làm ngành du lịch. Cụ thể được phân tích dưới đây:

• Giảm tỷ lệ thất nghiệp khi tạo ra nhiều cơ hội việc làm cho người dân địa phương, nhất là những nơi vùng sâu vùng xa.

• Phát triển kinh tế địa phương thông qua việc cung ứng các dịch vụ, bán sản phẩm địa phương để phục vụ du lịch và thu lợi nhuận từ những nguồn lực đó.

• Những vùng du lịch cộng đồng sẽ được ưu tiên về vốn đầu tư, cơ sở vật chất từ cơ quan nhà nước và các tổ chức phi chính phủ.

• Cung cấp thị trường phát triển cho sản phẩm, hàng hoá và dịch vụ địa phương.

• Góp phần nâng cao hình ảnh của địa phương nói riêng và quốc gia nói chung.

• Ngành du lịch – lữ hành là công cụ hiệu quả để phát triển kinh tế, tăng thu nhập.

Du lịch cộng đồng mang lại nhiều tác động tích cực lẫn tiêu cực cho địa phương

• Phá vỡ môi trường tự nhiên, gia tăng ô nhiễm, rác thải và tắc nghẽn giao thông.

• Tăng chi phí sinh hoạt và giá nhà đất tại địa phương.

• Gia tăng tệ nạn xã hội, gia tăng tội phạm về móc túi, cướp giật,…

• Xuống cấp giá trị văn hóa và đánh mất bản sắc cộng đồng.